Coronapandemie, de ziekte van het eigen gelijk

De meningen zijn legio en de discussies helaas niet altijd even geestelijk. Van verschillende mensen heb ik al gehoord dat ze het C-woord of alles wat er mee te maken heeft in vriendenkring, op het werk, in de kerk of binnen de familie niet meer kunnen noemen. Elk gesprek hierover kan beter vermeden worden, want er is een grote kans dat het anders uitloopt op ruzie.  

Ingewikkelde materie
Naast de genoemde pandemie, is er dus nog een andere pandemie gaande; een pandemie van verdeeldheid. Deze ‘pandemie van verdeeldheid’ wordt ook nog eens versterkt door ‘de ziekte van het eigen gelijk’. Dit gelijk wordt niet altijd op objectieve feiten gebaseerd, maar op eigen intuïtie en gevoel, op eigen interpretatie van gegevens na soms ellenlang ‘gegoogel’ op (of gegoochel met?) feiten en cijfers. Hierdoor wanen velen zich specialist op gebieden waar eigenlijk ‘super-specialisatie’ gevraagd wordt, wil je tenminste iets zinvols aan de discussie kunnen bijdragen. Het betreft vaak zulke ingewikkelde materie.  

De zelfverheffing, arrogantie en het vertrouwen op de eigen waarneming en duiding, maken ook hier de trieste werkelijkheid van een gevallen mensheid zichtbaar. In een eerder artikel[1] schetste ik al het beeld van ‘een generatie met een hoogmoedige oogopslag’ (Spreuken 30), een hoogmoed die bij velen juist de afgelopen twee jaar nog duidelijker zichtbaar is geworden. Sommigen wijzen erop dat de huidige, verdergaande polarisatie zelfs het gevaar van uit de hand lopend geweld tussen bevolkingsgroepen in zich meedraagt[2]. Wat is er eigenlijk een bizarre ontwikkeling gaande; er is nu sprake van een tijd waarin de wetteloosheid en de liefdeloosheid zichtbaar toenemen.  

Twee kampen
Helaas gaan deze ontwikkelingen ook niet aan de kerk voorbij. Ook daar lijken zich twee kampen steeds duidelijker van elkaar te onderscheiden; je bent vóór of je bent tegen. Enige nuance is bijna niet meer mogelijk. Het gesprek lijkt niet meer zinvol, de loopgraven zijn al langer geleden ingenomen. Een spreker of predikant die zich (soms verrassenderwijs) uitspreekt in de geest van het ene of het andere kamp, is vervolgens de held van die specifieke groep en enigszins ironisch worden alle andere verschillen die er vroeger wél toe deden plotseling als minder relevant gezien. Hij is er nu één van ons!   Gelovigen zagen zich voor verschillende overwegingen gesteld en moesten opeens nadenken over de vraag of overduidelijke gedeelten in de Schrift over onderwerping aan de overheid en gezag niet meer op de huidige situatie van toepassing zouden zijn.[3] Ze moesten zich ertoe verhouden of het ‘knus bij elkaar kunnen zitten’, belangrijker is dan het getuigenis naar buiten of meewerken aan de bestrijding van een pandemie. Ze moesten erover nadenken wat hun normale positie in de maatschappij was en of ze meer rechten dan de rest van de bevolking hadden. Het bleek opeens ‘trendy’ om laatdunkend over bewindslieden te spreken, en niet of minder óver hen met God, in gebed. En dan nog wellicht de vraag: wat doen al die standpunten en keuzes met het christelijk getuigenis?

Wat is belangrijker?
Hoe staat u/ sta jij hier eigenlijk in? Waar zijn we in terecht gekomen! Hoe kon het gebeuren dat jouw visie op het C-woord inmiddels belangrijker kan zijn dan of je Christus toebehoort? Misschien heeft dat wel te maken omdat we opeens in een isolement raakten en eenzaam werden of omdat we in psychische nood verkeerden.  

Ook mij werd het regelmatig gevraagd: hoe duid jij deze dingen geestelijk? Hoe zie jij de pandemie, de maatregelen, de opstelling van de overheid? Ik vind die vraag om duiding begrijpelijk, het willen snappen wat er aan de hand is in deze tijd is niet meer dan menselijk. We weten als gelovigen dat we er op deze aarde niet zomaar zijn; dat er een roeping op je leven rust en dat er achter de schermen meer gaande is in de ‘strijd tussen Almacht en tegenmacht’. Dat is een Bijbels feit.  

Toch is het de vraag of iedere situatie tot in detail begrepen en geduid moet kunnen worden. Wat als een bepaalde situatie nu eens niet in detail in de Bijbel genoemd wordt, maar we gaan er vervolgens toch naar op zoek? In een periode dat de discussies ook op het christelijk erf weer eens een hoogtepunt (of dieptepunt…) bereikten, was ik zelf op zoek hoe dit te moeten duiden. En dan met name welke houding er van ons gevraagd wordt.  

Overtuigingen en keuzes
Ik kwam in Gods Woord een opmerkelijk hoofdstuk, met daarin een even opmerkelijke Godsspraak, tegen (Jesaja 30). De situatie speelt zich af in de 8e eeuw voor Christus. De parallellen met de huidige tijd zijn opmerkelijk. Ook hier was er een tijd van dreiging. De dreiging kwam voor Juda/ Jeruzalem bij het Assyrische volk vandaan. Ook in die tijd waren er twee kampen binnen het volk van God. In die eeuw werden zelfs voor een periode de tempeldeuren gesloten[4]. Het was uiteindelijk God Zelf Die hen in deze situatie had laten komen, en de ene groep accepteerde dit als het terechte gevolg van hun zonde, maar de andere groep ging in verzet en keek met een schuin oog voor hulp naar Egypte. Het gaat mij hier nu niet om het vertalen van de overtuigingen en keuzes van elke groep naar de situatie waarin we nu verkeren, want een Bijbelgedeelte kan vaak twee kanten op misbruikt worden. Dan kan iedere partij er de bevestiging van het eigen gelijk in vinden. Een gevaarlijk en Godonterend gebruik van de Bijbel ligt dan op loer!  

Wat wel aanspreekt is de oproep van God Zelf in het 18e vers: ‘Door terugkeer en rust zou u verlost worden, in stilheid en vertrouwen zou uw sterkte zijn…’  

Zekerheid in deze wereld
In alle onrust en verwarring, roept God ons er als christenen allereerst toe op om te accepteren dat ook de akelige situatie van een pandemie en bijbehorende gevolgen niet buiten Hem zijn omgegaan. In plaats van onrust en strijd, is er de oproep tot een terugkeer naar Hem.
Als we ons opnieuw collectief verwonderen over een almachtig en volmaakt heilig God en de wonderlijke redding die er is in Zijn Zoon, en dat ons opnieuw weer raakt en enthousiast maakt, is er toch geen ruimte meer voor zoveel afleiding en strijd? Hebben we niet te belijden dat de focus niet meer lag waar deze had moeten liggen? Waar was het zoeken van die beloofde rust bij en in Hem? Waren we dat licht voor de wereld om ons heen en was het de onderlinge liefde die anderen de afgelopen tijd heeft overtuigd van de waarheid en waarde van ons geloof?[5] In plaats van al het geroep en alle verwarring zouden we onze sterkte kunnen vinden in stilheid en vertrouwen. Dan hoeft er niet per se een gedetailleerde duiding te zijn van alles wat er actueel gebeurt. Ondertussen is er wél die zekerheid dat in een wereld die zucht onder de gevolgen van de zondeval, er een Almachtig God boven staat Die alle dingen, voor hen die Hem liefhebben, doet meewerken ten goede (Romeinen 8, met name vers 28).  

Ook in deze tijd klinkt er een oproep en belofte vanuit God. Vier kernwoorden: terugkeer, rust, stilheid en vertrouwen.  

Wilco Sliedrecht


[1] https://www.zoeklicht.nl/artikelen/ik+ben+ok+jij+bent+ok+_7141
[2] Op de dag dat ik dit artikel schrijf (19-11-2021) kwamen er juist die avond schokkende rellen in Rotterdam
[3] 1 Petrus 2:13-15, Romeinen 13:1-7
[4] 2 Kronieken 28:24 [5] Mattheüs 5:13-16, Johannes 13:34-35