Angst is een slechte raadgever
Martin Penning • 93 - 2017 • Uitgave: 7
De hele week door bellen mensen naar het kantoor van Het Zoeklicht. Het is fijn dat mensen contact met ons opnemen, zodat wij ook horen wat er speelt in de levens van onze lezers. Regelmatig worden ons de volgende vragen gesteld: ‘Wat vinden jullie van de islam en wat moeten wij daar tegen doen?’ of ‘moeten wij ons zorgen maken nu Trump en Poetin aan de macht zijn?’ of ‘wie is volgens jullie de antichrist?’ In deze vragen lijkt een ondertoon van angst te liggen.
Angst maakt onderdeel uit van het leven en kan nuttig zijn. Angst heeft een positieve functie en maakt iemand in een gevaarlijke situatie alert, zodat je een situatie vermijdt of ontvlucht. Angst helpt om hard weg te rennen wanneer er een gevaarlijke situatie dreigt. Angst voor een proefwerk zet je aan tot studeren. Angst voor de politie helpt je om je aan de snelheidslimiet te houden. Zo kan angst in het dagelijks leven zijn waarde hebben. Je zou dit soort angst ook ‘gezonde angst’ kunnen noemen. Gezonde angst helpt je om bepaalde problemen te vermijden of om bepaalde situaties adequaat aan te pakken. Het maakt je alert, het geeft energie en het leidt tot effectief handelen.
Ongezonde angst
Angst is een sterke emotie. Soms wordt deze emotie zo sterk dat je als gevolg blokkeert en je niet meer adequaat kunt functioneren. Je zou dit ‘ongezonde angst’ kunnen noemen. Ongezonde angst kan zo groot worden dat het je dagelijks leven beïnvloedt. Deze angst kan uitlopen op paniekaanvallen. Ongezonde angst kan zo’n sterke emotie worden, dat het gezonde verstand wordt uitgeschakeld. Situaties die normaal gesproken veilig zijn geven dan een gevoel van onveiligheid. Je kunt dan bang zijn voor spinnen, liften, de tandarts, groepen mensen of de toekomst, terwijl je verstandelijk weet dat daar geen reden voor is.
Angst en de gevolgen
Al vroeg in de Bijbel zien wij dat de emotie ‘angst’ wordt beschreven. Toen Adam en Eva merkten dat zij naakt waren en de Heere in het paradijs liep, vluchtten zij van Hem weg. Door te eten van de vrucht merkte de mens dat hij schade had opgelopen in zijn relatie met God, in de relatie met de medemens en in zichzelf. Het enige wat de mens kon doen aan deze ontstane angst was schorten van bladeren maken om op die manier enige mate van bescherming te hebben.
Maar het blijft niet bij het gevoel van angst, want deze angst heeft gevolgen. Zo gingen Adam en Eva zich schuldig voelen. Door dit schuldgevoel schoven zij de schuld op een ander. De eerste bewoners van de aarde voelden zich niet alleen angstig en schuldig, maar ook waardeloos. Ze hadden Gods beloften overtreden en ze hadden in hun ogen gefaald. Adam en zijn vrouw vluchtten daarom weg, de bosjes in. Ze voelden zich ook hulpeloos. Ze verwachtten van God geen hulp meer.
Van mensen die in de nabijheid van God leefden en in het paradijs mochten genieten, van wat God hen had gegeven, werden het kwetsbare mensen. Ze voelden zich niet meer veilig op de plek die de Schepper voor hen had gecreëerd. Hierdoor zien wij dat angst grote gevolgen kan hebben in het leven van mensen.
Volmaakte liefde
Gelukkig geeft de Bijbel een oplossing voor angst en voor zijn gevolgen. In de Bijbel wordt angst tegenover liefde geplaatst. ‘Er is in de liefde geen vrees, maar de volmaakte liefde drijft de vrees uit. De vrees houdt immers straf in, en wie vreest, is niet volmaakt in de liefde’ (1 Johannes 4:18).
De grootste angst die wij als mensen zouden moeten hebben, is angst voor het oordeel van God. Maar zelfs deze angst wordt door God te niet gedaan en wel door Zijn liefde. Het gaat hier over Gods vergevende liefde waardoor het oordeel van ons wordt weggenomen. Maar het gaat ook over het liefhebben van God waardoor wij Hem mogen dienen. Er is dus een gezond antwoord op angst en dat is wederzijdse liefde. Door liefde kun je angst doorbreken. Liefde richt zich op God, Zijn Woord en de naaste.
In de intieme omgang met God wordt angst weggenomen. Gods oplossing voor angst is Zijn nabijheid. In de tegenwoordigheid van God ervaar je Zijn liefde en Zijn liefde verandert je van binnenuit. Je leven wordt niet bepaald door gevoelens van angst, schuld, hulpeloosheid en kwetsbaarheid. Maar God is jouw Schuilplaats, jouw Rots en jouw Burcht.
Wie ben ik en wat kan ik?
Angstgevoelens brengen vragen met zich mee: ‘Wie ben ik en wat kan ik?’ Daarom is het besef van wie je mag zijn in Christus belangrijk bij het overwinnen van angst. De Geest Die in Christus was, is door de wedergeboorte ook aan ons gegeven. ‘Want God heeft ons niet gegeven een geest van vreesachtigheid, maar van kracht en liefde en bezonnenheid’ (2 Timoteüs 1:7). Door de wedergeboorte woont Gods Geest in je. Dat is een betrouwbare zekerheid voor iedereen die gelooft. Hij is in jou werkzaam met kracht, liefde en bedachtzaamheid.
Een kind van God kan putten uit een onuitputtelijke bron die in zijn hart is uitgestort door de Heilige Geest. Dit bepaalt je identiteit in Christus. Hij is een goed werk begonnen en zal het ook voltooien. Wat een opluchting dat wij ons vertrouwen niet hoeven te stellen op onszelf of op onze gevoelens. Dan komt het niet goed. Maar wij mogen ons vertrouwen stellen op de Heere Jezus. Alle dingen zijn mogelijk door Christus die mij kracht geeft.
Onze gedachten
Ons voorstellingsvermogen is heel krachtig. Het gevolg kan zijn dat onze gedachten en emoties de overhand krijgen. Wij dreigen het stuur van ons eigen leven te verliezen. Vragen en angstgevoelens kunnen zomaar de kop opsteken: Hoe moet het nu met mijn geliefden? Hoe gaat het verder in mijn leven? Waar draait het in de wereld op uit? Maar God komt onze zwakheden te hulp. Als wij ons in afhankelijkheid aan Hem onderwerpen en in Zijn nabijheid komen dan behoedt Hij onze gedachten. Door je hart op Hem te richten worden gedachten en gevoelens weer gevuld door Hem. Hij geeft je leven inhoud. Je leert met Zijn gedachten te denken, met Zijn ogen te kijken en Zijn wijsheid te ontvangen.
Martin Penning
Dit artikel is geïnspireerd door het lezen van het boekje ‘Angst’ uit de serie Pastoraal, geschreven door Jef De Vriese.
Angst maakt onderdeel uit van het leven en kan nuttig zijn. Angst heeft een positieve functie en maakt iemand in een gevaarlijke situatie alert, zodat je een situatie vermijdt of ontvlucht. Angst helpt om hard weg te rennen wanneer er een gevaarlijke situatie dreigt. Angst voor een proefwerk zet je aan tot studeren. Angst voor de politie helpt je om je aan de snelheidslimiet te houden. Zo kan angst in het dagelijks leven zijn waarde hebben. Je zou dit soort angst ook ‘gezonde angst’ kunnen noemen. Gezonde angst helpt je om bepaalde problemen te vermijden of om bepaalde situaties adequaat aan te pakken. Het maakt je alert, het geeft energie en het leidt tot effectief handelen.
Ongezonde angst
Angst is een sterke emotie. Soms wordt deze emotie zo sterk dat je als gevolg blokkeert en je niet meer adequaat kunt functioneren. Je zou dit ‘ongezonde angst’ kunnen noemen. Ongezonde angst kan zo groot worden dat het je dagelijks leven beïnvloedt. Deze angst kan uitlopen op paniekaanvallen. Ongezonde angst kan zo’n sterke emotie worden, dat het gezonde verstand wordt uitgeschakeld. Situaties die normaal gesproken veilig zijn geven dan een gevoel van onveiligheid. Je kunt dan bang zijn voor spinnen, liften, de tandarts, groepen mensen of de toekomst, terwijl je verstandelijk weet dat daar geen reden voor is.
Angst en de gevolgen
Al vroeg in de Bijbel zien wij dat de emotie ‘angst’ wordt beschreven. Toen Adam en Eva merkten dat zij naakt waren en de Heere in het paradijs liep, vluchtten zij van Hem weg. Door te eten van de vrucht merkte de mens dat hij schade had opgelopen in zijn relatie met God, in de relatie met de medemens en in zichzelf. Het enige wat de mens kon doen aan deze ontstane angst was schorten van bladeren maken om op die manier enige mate van bescherming te hebben.
Maar het blijft niet bij het gevoel van angst, want deze angst heeft gevolgen. Zo gingen Adam en Eva zich schuldig voelen. Door dit schuldgevoel schoven zij de schuld op een ander. De eerste bewoners van de aarde voelden zich niet alleen angstig en schuldig, maar ook waardeloos. Ze hadden Gods beloften overtreden en ze hadden in hun ogen gefaald. Adam en zijn vrouw vluchtten daarom weg, de bosjes in. Ze voelden zich ook hulpeloos. Ze verwachtten van God geen hulp meer.
Van mensen die in de nabijheid van God leefden en in het paradijs mochten genieten, van wat God hen had gegeven, werden het kwetsbare mensen. Ze voelden zich niet meer veilig op de plek die de Schepper voor hen had gecreëerd. Hierdoor zien wij dat angst grote gevolgen kan hebben in het leven van mensen.
Volmaakte liefde
Gelukkig geeft de Bijbel een oplossing voor angst en voor zijn gevolgen. In de Bijbel wordt angst tegenover liefde geplaatst. ‘Er is in de liefde geen vrees, maar de volmaakte liefde drijft de vrees uit. De vrees houdt immers straf in, en wie vreest, is niet volmaakt in de liefde’ (1 Johannes 4:18).
De grootste angst die wij als mensen zouden moeten hebben, is angst voor het oordeel van God. Maar zelfs deze angst wordt door God te niet gedaan en wel door Zijn liefde. Het gaat hier over Gods vergevende liefde waardoor het oordeel van ons wordt weggenomen. Maar het gaat ook over het liefhebben van God waardoor wij Hem mogen dienen. Er is dus een gezond antwoord op angst en dat is wederzijdse liefde. Door liefde kun je angst doorbreken. Liefde richt zich op God, Zijn Woord en de naaste.
In de intieme omgang met God wordt angst weggenomen. Gods oplossing voor angst is Zijn nabijheid. In de tegenwoordigheid van God ervaar je Zijn liefde en Zijn liefde verandert je van binnenuit. Je leven wordt niet bepaald door gevoelens van angst, schuld, hulpeloosheid en kwetsbaarheid. Maar God is jouw Schuilplaats, jouw Rots en jouw Burcht.
Wie ben ik en wat kan ik?
Angstgevoelens brengen vragen met zich mee: ‘Wie ben ik en wat kan ik?’ Daarom is het besef van wie je mag zijn in Christus belangrijk bij het overwinnen van angst. De Geest Die in Christus was, is door de wedergeboorte ook aan ons gegeven. ‘Want God heeft ons niet gegeven een geest van vreesachtigheid, maar van kracht en liefde en bezonnenheid’ (2 Timoteüs 1:7). Door de wedergeboorte woont Gods Geest in je. Dat is een betrouwbare zekerheid voor iedereen die gelooft. Hij is in jou werkzaam met kracht, liefde en bedachtzaamheid.
Een kind van God kan putten uit een onuitputtelijke bron die in zijn hart is uitgestort door de Heilige Geest. Dit bepaalt je identiteit in Christus. Hij is een goed werk begonnen en zal het ook voltooien. Wat een opluchting dat wij ons vertrouwen niet hoeven te stellen op onszelf of op onze gevoelens. Dan komt het niet goed. Maar wij mogen ons vertrouwen stellen op de Heere Jezus. Alle dingen zijn mogelijk door Christus die mij kracht geeft.
Onze gedachten
Ons voorstellingsvermogen is heel krachtig. Het gevolg kan zijn dat onze gedachten en emoties de overhand krijgen. Wij dreigen het stuur van ons eigen leven te verliezen. Vragen en angstgevoelens kunnen zomaar de kop opsteken: Hoe moet het nu met mijn geliefden? Hoe gaat het verder in mijn leven? Waar draait het in de wereld op uit? Maar God komt onze zwakheden te hulp. Als wij ons in afhankelijkheid aan Hem onderwerpen en in Zijn nabijheid komen dan behoedt Hij onze gedachten. Door je hart op Hem te richten worden gedachten en gevoelens weer gevuld door Hem. Hij geeft je leven inhoud. Je leert met Zijn gedachten te denken, met Zijn ogen te kijken en Zijn wijsheid te ontvangen.
Martin Penning
Dit artikel is geïnspireerd door het lezen van het boekje ‘Angst’ uit de serie Pastoraal, geschreven door Jef De Vriese.
