‘Alternatieve waarheid’ voor een pseudo-evangelie
Hans Frinsel • 93 - 2017 • Uitgave: 10
Just as I am, without one plea
But that, O God, Thou madest me,
And that my life is found in Thee
O God of Love I come, I come.
Just as I am, nor poor nor blind,
Nor bound by chains in soul or mind;
For all of Thee within I find
O God of Love, I come, I come.
Just as I am, Thou wilt receive,
Though dogmas I may ne’er believe,
Nor height of holiness achieve
O God of Love, I come, I come.
‘Zoals ik ben, ‘k pleit anders niet,
dan dat u, o God, mij schiep,
En dat mijn leven in u besloten is,
O God van liefde ik kom, ik kom.
Zoals ik ben, niet arm noch blind,
Noch gebonden door banden in ziel of zin,
Want uw volheid vind ik binnenin,
O God van liefde ik kom, ik kom.
Zoals ik ben, ontvangt u mij,
Ofschoon dogma’s mij niets zeggen,
En ik de lat van heiligheid niet hoog wil leggen,
O God van liefde ik kom, ik kom.’
(vrij vertaald)
Onlangs kwam ik bovenstaande ‘alternatieve’ versie van het oude bekende gezang ‘Just as I am’ tegen. Tijdens de Billy Grahams campagnes werd dit lied altijd aan het einde van de diensten gezongen als uitnodiging om in te gaan op de oproep tot bekering. ‘Zoals ik ben, ‘k pleit anders niet, dan dat Uw bloed mijn redding biedt, en dat Gij Zelf mij nu ontbiedt, O Lam van God ik kom, ik kom.’ Deze oorspronkelijke woorden staan echter diametraal tegenover de bovenstaande ‘alternatieve waarheid’.
Bekering overbodig
Bij het lezen van bovenstaande versie viel mij op hoezeer huidige ontwikkelingen in het christelijke denken daarbij aansluiten. Het lied legt eenzijdig nadruk op Gods liefde, maar het probleem van de zonde wordt genegeerd. Het eerste couplet nodigt de mens tot God te komen op grond van feit dat hij door God geschapen is en al ‘in God is’. ‘Het bloed dat redding biedt’ waar de oorspronkelijke tekst de uitnodiging op baseert, is verdwenen. Is dat niet de moderne boodschap? Alle mensen zijn schepselen van God en daarom kinderen van God. ‘Iedereen is door God geaccepteerd, alleen weten heel veel mensen dat nog niet.’ Zo wordt evangelisatie een boodschap van ‘I am OK, you are OK’, we horen er allemaal bij. Bekering, verlossing en rechtvaardiging zijn overbodig.
Psychisch ongezond
Steeds meer westerse christenen hebben moeite met de leer dat de mens van nature zondig is en verlossing nodig heeft. De moderne mens heeft geen zonden, maar psychologische problemen. Houd me ten goede, er zijn veel psychologische problemen. Maar in onze tijd verschuilt men zich daar maar al te graag achter als excuus voor verkeerd gedrag of een zonde die men koestert. De seculiere psychologie kan het begrip zonde niet plaatsen. Schuld, zonde belijden en bekering krijgen daardoor de status van ‘uit de tijd’ of zelfs ‘psychisch ongezond’. Sluipenderwijs heeft dit gedachtegoed ook christenen geïnfecteerd en hebben we ons van essentiële waarheden laten beroven.
Een vals evangelie
Net als het tweede couplet van het alternatieve lied, zetten veel moderne christenen zich af tegen het idee dat de mens geestelijk ‘arm, naakt en blind’ is, zoals de oorspronkelijke versie het verwoordde. Een duidelijk voorbeeld daarvan is het pseudo-evangelie dat Robert Schuller van Hour of Power in de negentiger jaren ontwikkelde.1 Hij definieerde de oerzonde als ‘de aangeboren onbekwaamheid om onszelf te waarderen’ en noemde het ‘een belediging van de mens’ om te stellen dat hij van nature slecht is. ‘Wij zijn niet slecht, maar angstig’, stelde hij.
In dit psychologische ‘evangelie’ is verlossing door het plaatsvervangend offer van de Here Jezus Christus voor onze zonde overbodig. Wedergeboorte betekende voor Schuller: ‘veranderd worden van een negatief naar een positief zelfbeeld’. Zeker, mensen kunnen een te negatief zelfbeeld hebben; zij hebben goede counseling nodig. Maar je kunt prima verloren gaan met een sterk positief zelfbeeld. Dat was de waarschuwing van Christus aan het adres van de Farizeeën en de Schriftgeleerden.
Verloren identiteit
Als gevolg van deze ‘verpsychologisering’ van het Evangelie wordt ook het idee dat mensen verloren kunnen gaan door velen als bekrompen en niet meer passend bij deze tijd ervaren. Wat beter lijkt te passen vinden we in het tweede couplet van het alternatieve lied: ‘alles van God is al in de mens’.
Zo verandert evangelisatie van een boodschap van redding in Christus en een oproep tot bekering, in een boodschap dat God al in ieder mens is en iedere oprechte zoeker Hem daar ontdekt. Door deze benadering verdwijnt de antithese tussen het koninkrijk van deze wereld en het koninkrijk van God. Men meent dat dit de kerk relevant maakt. Het tegenovergestelde is waar. Ze verliest haar identiteit en boodschap, ze verraadt de waarheid van Christus en wordt overbodig.
Aanneming zonder verandering
Het oorspronkelijke lied nodigde uit om te komen op grond van het volmaakte offer van Christus, het Lam van God, de enige weg tot de Vader. Hij reinigt en heiligt ons. God wil ons veranderen naar het beeld van Christus. Dat bereiken we niet door ineens te belijden dat we zo geweldig zijn, maar juist omdat we beseffen dat we in onszelf zwak en arm zijn. Alleen dan kan Gods Geest krachtig in ons werken. We mogen dus komen zoals we zijn, maar God laat ons niet zoals we zijn!
Individualisme
Het laatste couplet van de ‘alternatieve waarheid’ wil juist van die verandering niets weten. Ook deze tendens vinden we in onze huidige tijd terug. Het onderwerp ‘levensheiliging’ wordt het liefst gemeden, of slechts genoemd zonder het inhoud te geven, vrijblijvendheid is troef: ieder z’n eigen ethiek en interpretatie. ‘Het gaat niet om de leer’ is een populaire maar misleidende troef.
Het belangrijkste dogma van onze tijd is dat dogma’s per definitie verdacht zijn, tenminste de oude dogma’s. Lang leve het individualisme! Volgens het dogma van het ‘nieuwe evangelie’ moeten we mensen accepteren zoals ze zijn, maar mag geen hoop op, of oproep tot verandering worden gegeven. Dan tast je de authenticiteit van die mens aan.
‘Halvistisch’
In onze tijd staan woorden als rechtvaardigheid en bevrijding centraal. Dit zijn heel legitieme thema’s die zeker een plaats moeten hebben in de evangelieverkondiging. Tegenwoordig wordt veelal de noodzaak benadrukt van een zgn. ‘holistische’ benadering, die oog heeft voor de hele mens. Maar vaak wordt juist een ‘halvistische’ benadering gehanteerd, zoals ds. Marten Visser dat enkele jaren geleden benoemde2, omdat de verlossing en verzoening door het plaatsvervangend offer van Christus als enige weg tot redding naar de achtergrond verdrongen worden, of in het ergste geval zelfs ontkend worden.
Gevaarlijke geest
Nu rest nog de vraag waar het alternatieve lied vandaan komt. Het lijkt zo aan te sluiten bij de huidige tendens in het christelijke denken; toch is het al veel ouder. Ik kwam het tegen in het standaardwerk over sekten van dr. Walter Martin in het hoofdstuk over spiritisme.3 Het is overgenomen uit een gezangenbundel van een spiritistische kerk die christelijke liederen had aangepast aan hun spiritistische gods- en mensbeeld. Gezien de overeenkomsten met een aantal ‘alternatieve leringen’ die we zien oprukken in christelijke kring, moeten we ons diep bezorgd afvragen door welke geest men zich tegenwoordig laat leiden.
Hans Frinsel
1 Zie Robert Schullers boek ‘Self-Esteem, the new Reformation’.
2 De Oogst, oktober 2013, p.28-29.
3 ‘The Kingdom of the Cults’, dr. Walter Martin, p.240, Bethany House Publishers, Minneapolis, 1985.
But that, O God, Thou madest me,
And that my life is found in Thee
O God of Love I come, I come.
Just as I am, nor poor nor blind,
Nor bound by chains in soul or mind;
For all of Thee within I find
O God of Love, I come, I come.
Just as I am, Thou wilt receive,
Though dogmas I may ne’er believe,
Nor height of holiness achieve
O God of Love, I come, I come.
‘Zoals ik ben, ‘k pleit anders niet,
dan dat u, o God, mij schiep,
En dat mijn leven in u besloten is,
O God van liefde ik kom, ik kom.
Zoals ik ben, niet arm noch blind,
Noch gebonden door banden in ziel of zin,
Want uw volheid vind ik binnenin,
O God van liefde ik kom, ik kom.
Zoals ik ben, ontvangt u mij,
Ofschoon dogma’s mij niets zeggen,
En ik de lat van heiligheid niet hoog wil leggen,
O God van liefde ik kom, ik kom.’
(vrij vertaald)
Onlangs kwam ik bovenstaande ‘alternatieve’ versie van het oude bekende gezang ‘Just as I am’ tegen. Tijdens de Billy Grahams campagnes werd dit lied altijd aan het einde van de diensten gezongen als uitnodiging om in te gaan op de oproep tot bekering. ‘Zoals ik ben, ‘k pleit anders niet, dan dat Uw bloed mijn redding biedt, en dat Gij Zelf mij nu ontbiedt, O Lam van God ik kom, ik kom.’ Deze oorspronkelijke woorden staan echter diametraal tegenover de bovenstaande ‘alternatieve waarheid’.
Bekering overbodig
Bij het lezen van bovenstaande versie viel mij op hoezeer huidige ontwikkelingen in het christelijke denken daarbij aansluiten. Het lied legt eenzijdig nadruk op Gods liefde, maar het probleem van de zonde wordt genegeerd. Het eerste couplet nodigt de mens tot God te komen op grond van feit dat hij door God geschapen is en al ‘in God is’. ‘Het bloed dat redding biedt’ waar de oorspronkelijke tekst de uitnodiging op baseert, is verdwenen. Is dat niet de moderne boodschap? Alle mensen zijn schepselen van God en daarom kinderen van God. ‘Iedereen is door God geaccepteerd, alleen weten heel veel mensen dat nog niet.’ Zo wordt evangelisatie een boodschap van ‘I am OK, you are OK’, we horen er allemaal bij. Bekering, verlossing en rechtvaardiging zijn overbodig.
Psychisch ongezond
Steeds meer westerse christenen hebben moeite met de leer dat de mens van nature zondig is en verlossing nodig heeft. De moderne mens heeft geen zonden, maar psychologische problemen. Houd me ten goede, er zijn veel psychologische problemen. Maar in onze tijd verschuilt men zich daar maar al te graag achter als excuus voor verkeerd gedrag of een zonde die men koestert. De seculiere psychologie kan het begrip zonde niet plaatsen. Schuld, zonde belijden en bekering krijgen daardoor de status van ‘uit de tijd’ of zelfs ‘psychisch ongezond’. Sluipenderwijs heeft dit gedachtegoed ook christenen geïnfecteerd en hebben we ons van essentiële waarheden laten beroven.
Een vals evangelie
Net als het tweede couplet van het alternatieve lied, zetten veel moderne christenen zich af tegen het idee dat de mens geestelijk ‘arm, naakt en blind’ is, zoals de oorspronkelijke versie het verwoordde. Een duidelijk voorbeeld daarvan is het pseudo-evangelie dat Robert Schuller van Hour of Power in de negentiger jaren ontwikkelde.1 Hij definieerde de oerzonde als ‘de aangeboren onbekwaamheid om onszelf te waarderen’ en noemde het ‘een belediging van de mens’ om te stellen dat hij van nature slecht is. ‘Wij zijn niet slecht, maar angstig’, stelde hij.
In dit psychologische ‘evangelie’ is verlossing door het plaatsvervangend offer van de Here Jezus Christus voor onze zonde overbodig. Wedergeboorte betekende voor Schuller: ‘veranderd worden van een negatief naar een positief zelfbeeld’. Zeker, mensen kunnen een te negatief zelfbeeld hebben; zij hebben goede counseling nodig. Maar je kunt prima verloren gaan met een sterk positief zelfbeeld. Dat was de waarschuwing van Christus aan het adres van de Farizeeën en de Schriftgeleerden.
Verloren identiteit
Als gevolg van deze ‘verpsychologisering’ van het Evangelie wordt ook het idee dat mensen verloren kunnen gaan door velen als bekrompen en niet meer passend bij deze tijd ervaren. Wat beter lijkt te passen vinden we in het tweede couplet van het alternatieve lied: ‘alles van God is al in de mens’.
Zo verandert evangelisatie van een boodschap van redding in Christus en een oproep tot bekering, in een boodschap dat God al in ieder mens is en iedere oprechte zoeker Hem daar ontdekt. Door deze benadering verdwijnt de antithese tussen het koninkrijk van deze wereld en het koninkrijk van God. Men meent dat dit de kerk relevant maakt. Het tegenovergestelde is waar. Ze verliest haar identiteit en boodschap, ze verraadt de waarheid van Christus en wordt overbodig.
Aanneming zonder verandering
Het oorspronkelijke lied nodigde uit om te komen op grond van het volmaakte offer van Christus, het Lam van God, de enige weg tot de Vader. Hij reinigt en heiligt ons. God wil ons veranderen naar het beeld van Christus. Dat bereiken we niet door ineens te belijden dat we zo geweldig zijn, maar juist omdat we beseffen dat we in onszelf zwak en arm zijn. Alleen dan kan Gods Geest krachtig in ons werken. We mogen dus komen zoals we zijn, maar God laat ons niet zoals we zijn!
Individualisme
Het laatste couplet van de ‘alternatieve waarheid’ wil juist van die verandering niets weten. Ook deze tendens vinden we in onze huidige tijd terug. Het onderwerp ‘levensheiliging’ wordt het liefst gemeden, of slechts genoemd zonder het inhoud te geven, vrijblijvendheid is troef: ieder z’n eigen ethiek en interpretatie. ‘Het gaat niet om de leer’ is een populaire maar misleidende troef.
Het belangrijkste dogma van onze tijd is dat dogma’s per definitie verdacht zijn, tenminste de oude dogma’s. Lang leve het individualisme! Volgens het dogma van het ‘nieuwe evangelie’ moeten we mensen accepteren zoals ze zijn, maar mag geen hoop op, of oproep tot verandering worden gegeven. Dan tast je de authenticiteit van die mens aan.
‘Halvistisch’
In onze tijd staan woorden als rechtvaardigheid en bevrijding centraal. Dit zijn heel legitieme thema’s die zeker een plaats moeten hebben in de evangelieverkondiging. Tegenwoordig wordt veelal de noodzaak benadrukt van een zgn. ‘holistische’ benadering, die oog heeft voor de hele mens. Maar vaak wordt juist een ‘halvistische’ benadering gehanteerd, zoals ds. Marten Visser dat enkele jaren geleden benoemde2, omdat de verlossing en verzoening door het plaatsvervangend offer van Christus als enige weg tot redding naar de achtergrond verdrongen worden, of in het ergste geval zelfs ontkend worden.
Gevaarlijke geest
Nu rest nog de vraag waar het alternatieve lied vandaan komt. Het lijkt zo aan te sluiten bij de huidige tendens in het christelijke denken; toch is het al veel ouder. Ik kwam het tegen in het standaardwerk over sekten van dr. Walter Martin in het hoofdstuk over spiritisme.3 Het is overgenomen uit een gezangenbundel van een spiritistische kerk die christelijke liederen had aangepast aan hun spiritistische gods- en mensbeeld. Gezien de overeenkomsten met een aantal ‘alternatieve leringen’ die we zien oprukken in christelijke kring, moeten we ons diep bezorgd afvragen door welke geest men zich tegenwoordig laat leiden.
Hans Frinsel
1 Zie Robert Schullers boek ‘Self-Esteem, the new Reformation’.
2 De Oogst, oktober 2013, p.28-29.
3 ‘The Kingdom of the Cults’, dr. Walter Martin, p.240, Bethany House Publishers, Minneapolis, 1985.
